Azerbaycan’ın milli bayramlarından birisi olan Novruz’a , bır başka adı ile Yeni güne sayılı günler kaldı. Baharın gelmesi ile tabiat uyandı. Mor dağ menekşelerinin otların arasında, çalıların dibinde görünmesi artık kışın geride kaldığını söylüyor.

Novruz Azerbaycan’da çok güzel karşılanan bayramdır. Bayram hazırlıkları bir hafta önceden başlar. Hanımların evde yaptıkları şeker bura ,baklava ve kurabiyenin kokusu buram buram etrafa yayılır. Çocukların her evde pişen tatlılardan pay alma oyunu, kapılara şapka atma yarışı başlar. Kapılara kulak falına çıkar, genç kızlar yüzük falına baktırırlar. 

Her mahallede kuru ağaç dalları şele şeklinde toplanır hava kararınca ateş yakılır. Davul zurna sesi eşliğinde yakılan ateş üzerinden hoplayan insanlar negatif enerjilerin, hastalıkların ,ağırlıkların bu ateşe düşerek yandığına inanırlar. Bayram Kel ve Kosasız olmaz. Kel baharı Kosa ise kışı simgeler. Her ilin kendine özgü bayram geleneği vardır.

Ben Şeki’de doğup büyüdüğüm için bu tarihi ve kadim ilde bayramın nasıl karşılandığını anlatacağım. En sevdiğim bayramlar arasında Novruz başta geliyor. Çünkü ben baharda dünyaya gelmişim. Babaannem güllü bohçesinden çıkardığı bayram şekerlerini bütün torunları arasında eşit dağıtırdı. Boyanmış yumurtaları dövüştürmek bizim için bir keyifti.

Belki ona göredir ki, bu bayramın gelişine en çok çocuklar sevinir. Şehrin tarihi semti olan Yukarı Baş mahallesinde, Tepebaşı denilen yerde büyük ateş yakılır. At üstünde milli giysilerde oğlan ve kızlar at seğirtir ,ipte cambazlar ,yerde pehlivanlar gösteri yaparlar. Havai fişekler gök yüzünü rengârenk ışıklarla aydınlatır. Şekinin milli müzik aleti sayılan Kara zurnanın ifasında gençler ‘Şeki Raks'ına halay çeker yallı giderler.

Her evde bayram sofrası hazırlanır. Sofrada daha çok tatlılar var. Bir de Azerbaycan’ın meşhur pilavı. Novruz bayramı yalnız Azerbaycan’da değil Özbekistan, Tacikistan, Afganistan, İran ve bir çok Şark ülkelerinde de kutlanan eski bir bayramdır. Gece ile gündüzün eşit olduğu 21 Mart Afganistan ve İran devletinde takvimin birinci günü ve yılın başlangıcı gibi sayılır.

 Novruz hakta bir çok rivayetler de vardır. Novruza kadar ilk çarşamba Su çarşambası sonraki Od(ateş) çarşambası, bir sonraki Yel en son ise Toprak çarşambası adlanır. Karlar eridi ,su toprağı suladı ,Od yani Güneş toprağı ısıttı daha sonra Yel ile tozlanma baş verdi ,rüzgarın yardımıyla ağaçlardaki tomurcuklar açılmaya başladı, en son toprak uyandı ve ekin için hazırdır.

‘Bahar sevgilimsen baştan binadan En gözel gızısan sen tebietın’ demiş şair. Baharın bütün Türk Ulusuna ,bütün Türk devletlerine ve Vatanım Azerbaycan’a uğur bereket getirmesi dileklerimle makalemi noktalıyorum.

Saygılarımla

Gülnare Asgarzade